Vải Spandex là gì? Ưu nhược – điểm và ứng dụng của vải Spandex

Vải Spandex là một loại sợi vải nhân tạo với khả năng co giãn tốt, được ứng dụng nhiều trong ngành công nghiệp may hiện nay.

Vậy dòng vải spandex là gì? Dòng vải có những đặc điểm như thế nào? Ứng dụng của vải trong đời sống ra sao. Hãy cùng Sông Hồng khám phá tại bài viết dưới đây nhé.

Vải Spandex là gì?

Spandex hay Lycra, Elastane là một loại sợi vải nhân tạo được sản xuất ra nhằm thay thế cao su. Spandex có khả năng đàn hồi tuyệt vời, nhưng trên thực tế đã chứng minh là sợi spandex có thể kéo dài lên tới 500% so với chiều dài ban đầu.

Loại vải này có thể co giãn gấp 5 tới 8 lần kích thước thật của nó, và nó thường được sử dụng trong quần áo tiêu dùng dạng body. Trong hầu hết những trường hợp, vải spandex nguyên chất sẽ không được sử dụng trong sản phẩm may mặc và thay vào đó, một lượng nhỏ vải này được dệt thành những loại sợi vải tổng hợp, bán tổng hợp hoặc thuộc loại hữu cơ khác.

Sợi spandex được tạo ra nhờ kết hợp một polyglycol chuỗi dài kết hợp với một diisocyanate ngắn và chứa ít nhất 85% polyurethane.

Tại khu vực Bắc Mỹ, người ta gọi loại vải này là vải Spandex. Còn tại châu Âu tên gọi của dòng vải spandex là các biến thể của “elastane”: trong đó élasthanne (tên gọi tại Pháp), elastam (Ý) và elastaan (Hà Lan). Elastane là tên gọi đúng về mặt hóa học nhất để gọi loại vải này.

Còn cái tên gọi Lycra, thuật ngữ này là nhãn hiệu đã được đăng ký của DuPont Corporation. Chỉ dòng vải spandex do DuPont sản xuất mới có thể gọi là Lycra, nhưng loại vải này giống hệt về tính chất hóa học với các loại vải được gọi là vải spandex hoặc vải elastane, và nó có những thuộc tính giống nhau. Lycra hay được dùng tại những nước như: Anh, Ireland, Brazil, Argentina, New Zealand, Israel…..

Giống như những polyme khác, spandex được tạo ra từ những chuỗi monome lặp lại được tổ chức với nhau bằng axit. Đầu quá trình phát triển vải spandex, người ta đã công nhận rằng chất liệu vải này có khả năng chịu nhiệt cao, có nghĩa là các loại vải nhạy cảm với nhiệt độ nổi tiếng như nylon và vải polyester được cải thiện khi kết hợp với dòng vải spandex.

Tính co giãn của vải Elastane ngay lập tức khiến nó được ưa chuộng trên toàn thế giới, và sự phổ biến của dòng vải này vẫn tồn tại cho tới ngày nay. Nó có mặt trong rất nhiều sản phẩm quần áo mà hầu hết người tiêu dùng nào cũng sở hữu ít nhất một món đồ chứa spandex, và không chắc rằng độ phổ biến của dòng vải này sẽ giảm dần trong tương lai gần. Tuy nhiên, tiếc là elastane có tác động xấu tới môi trường đáng kể sau khi nó được cho vào thị trường tiêu dùng.

Lịch sử hình thành và phát triển của vải

Sợi vải spandex đã bắt đầu nhen nhóm từ thế chiến thứ II. Khi này các nhà khoa học đã tìm ra được những giải pháp khác nhau để thay thế cho chất liệu cao su đang ngày càng trở nên khan hiếm trên toàn thế giới.

Trong chiến tranh, nhu cầu sử dụng cao su rất lớn, những thiết bị xây dựng hầu như đều sử dụng chất liệu này. Mà trong thời điểm đó, giá cao su thường xuyên bị biến động, nguồn cung không còn đủ để cầu. Chính vì thế mà nó đã thúc đẩy các nhà nghiên cứu tìm ra chất liệu có thể giải quyết được những vấn đề trên.

Năm 1940

Lúc đầu, mục tiêu của nhà khoa học là phát triển một loại sợi đàn hồi bền vững dựa trên những polyme tổng hợp. Vào năm 1940, các chất đàn hồi polyurethane đầu tiên đã được sản xuất. Những polyme này cũng là một chất thay thế cao su.

Cũng trong khoảng thời gian đó, các nhà khoa học tại Du Pont đã sản xuất ra các polyme nylon đầu tiên. Những polyme nylon này lại có những đặc tính rất cứng, do đó những nhà khoa học buộc phải nỗ lực nhằm đàn hồi hóa chúng. Đến khi các nhà khoa học phát hiện ra rằng những polyurethan khác có thể tạo ra thành những sợi chỉ mịn. Và từ đó, họ quyết định rằng những loại vật liệu này có thể sẽ hữu ích trong việc tạo ra nhiều sợi nylon hơn, có thể kéo giãn hơn hoặc làm quần áo trọng lượng nhẹ.

Năm 1952

Từ đó, các sợi Spandex đầu tiên được hình thành và sản xuất được thử nghiệm bởi nhà khoa học Farbenfabriken Bayer. Một nhà khoa học từ Đức, ông giành được bằng sáng chế của Đức cho phát minh của mình năm 1952.

Năm 1962

Năm 1962, nhà khoa học Du Pont đã kết hợp với Công ty Cao su Hoa Kỳ cùng sản xuất ra sợi Spandex. Ông đã sử dụng tên Lycra để gọi dòng vải này, cũng như đặt tên cho chính thương hiệu của mình. Cho tới nay, đây vẫn là công ty có quy mô lớn và đang dẫn đầu thế giới về việc sản xuất sợi Spandex. Và được ứng dụng rộng rãi ở ngành công nghiệp may mặc trên toàn thế giới.

Quy trình sản xuất ra vải Spandex

Một quy trình sản xuất dòng vải sợi Spandex sẽ diễn ra như thế nào? Hãy cùng Sông Hồng tìm hiểu dưới đây nhé.

Tạo ra prepolymer

Kéo sợi khô chính là phương pháp chính tạo ra 94,5% các sợi spandex thành phẩm trên thế giới hiện nay. Với bước đầu tiên của quy trình chính là tạo ra sợi prepolymer.

Glycol trộn với monomer diisocyanate theo tỉ lệ là 1:2 trong một bình phản ứng để tạo ra chất để chuẩn bị prepolymer.

Tạo dung dịch kéo sợi

Sau khi tạo ra được các prepolymer, nhà sản xuất sẽ cho prepolymer vừa được tạo ra này phản ứng cùng với diamine theo tỉ lệ 1:1. Phản ứng này gọi là phản ứng mở rộng chuỗi. Kết quả sau phản ứng thu được một dung dịch, sau đó sẽ đem để pha loãng bằng dung môi(DMAc) để tạo được dung dịch kéo sợi. Chất dung môi này sẽ giúp làm dung dịch loãng hơn và dễ xử lý trong quy trình hơn. Sau đó nó có thể bơm vào tế bào sản xuất xơ.

Quay sợi

Dung dịch kéo sợi sẽ được thu lại tại bước 2 sẽ được bơm vào trong máy quay hình trụ để tạo thành sợi vải spandex. Khi các sợi này được đi qua máy quay sợi sẽ được giảm nhiệt bằng khí nito, dung môi hóa học để polymer lỏng được phản ứng hóa học. Và sau đó sẽ hình thành được các sợi vải rắn.

Tạo sợi spandex

Khi được đem ra khỏi máy quay sợi, những sợi rắn sẽ được tập hợp lại để tạo ra sợi spandex thành phẩm đối với độ dày đúng so với mong muốn. Mỗi một sợi spandex sẽ được tạo ra thành nhiều sợi riêng lẻ, nhỏ.

Xử lý sợi

Sau khi thu được những sợi Spandex, người ta sẽ sử dụng được chất Magnesi stearat hoặc một loại polyme khác để ngăn chặn bám dính giữa các sợi với nhau. Nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình dệt may. Cuối cùng những loại sợi sẽ được chuyển qua con lăn lên trên ống chỉ và đem dệt thành vải.

Kiểm tra chất lượng

Khi những sợi Spandex được hoàn thành và lăn trên ống chỉ. Chúng sẽ trải qua một bước cuối cùng là kiểm tra về chất lượng của loại sợi. Kiểm tra về độ co giãn, về kích thước tiêu chuẩn. Nếu không phù hợp sẽ bị loại bỏ, chỉ sử dụng được những loại sợi vải đạt tiêu chuẩn được đề ra.

Vải Spandex được sản xuất tại đâu?

Vải spandex được sản xuất bởi các tập đoàn quốc tế khác nhau. Một số tập đoàn, chẳng hạn như DuPont , có nhà máy ở hàng chục quốc gia khác nhau, nhưng những tập đoàn khác đều có thể được bản địa hóa với một quốc gia cụ thể.

Phần lớn những nhà máy sản xuất vải thun có trên thế giới được đặt chính tại Trung Quốc. Trước đây, hầu hết đối với loại vải này được sản xuất tại Hoa Kỳ, nhưng chi phí lao động bị giảm đã thúc đẩy được việc sản xuất với nhiều loại hàng dệt khác nhau tới Trung Quốc trong vài thập kỷ qua.

Trong khi nhiều sản phẩm vải dệt tổng hợp sẽ không còn được phổ biến trong trong những năm gần đây, không có bất kỳ sản phẩm nào thay thế được vải spandex, điều đó có nghĩa là ngành vải này sẽ tiếp tục tăng trưởng cho tới ít nhất năm 2023.

Đặc tính của vải sợi Spandex

Vải sợi Spandex sẽ có các ưu điểm và đặc tính sau:

Ưu điểm

Khả năng co giãn tốt

Đây là ưu điểm nổi bật nhất của sợi spandex. Sợi spandex có thể kéo giãn căng được nhiều lần, mà sau đó vẫn phục hồi nguyên vẹn được chiều dài và hình dạng ban đầu của chính nó. Thực tế chứng minh rằng vải sợi spandex có thể kéo dài hơn 500% so với chiều dài ban đầu của nó mà không gây ảnh hưởng gì.

Độ bền cao

Sợi Spandex có thể chịu được nhiệt độ cao tốt, khi bị nhăn sợi này có thể chịu được sự định hình của nhiệt độ để trở về trạng thái phẳng phiu ban đầu.

Ưu điểm khác

Ngoài 2 ưu điểm nổi bật trên, sợi Spandex còn có những ưu điểm khác như:

• Sợi Spandex có trọng lượng nhẹ, trơn, mềm và cực dễ để nhuộm màu.
• Chất liệu spandex không gây tích điện.
• Khả năng chịu mài mòn theo thời gian tốt.
• Sợi Spandex không hề tạo xơ hay gây thắt nút lên trên bề mặt vải.

Nhược điểm

Cũng như những dòng vải khác, Spandex cũng có một vài nhược điểm như:

• Khả năng hút ẩm của vải kém
• Khi sử dụng thuốc tẩy thì vải sẽ không bền, mau hỏng.

Vải Spandex có những loại nào?

Spandex pha với cotton

Sự pha trộn giữa sợi spandex và sợi cotton sẽ tạo ra loại vải gọi là cotton spandex. Loại vải này sẽ có những ưu điểm, đặc tính của 2 chất liệu này như: khả năng co giãn tốt, thấm hút nhanh, mềm, nhẹ. Vải cotton spandex sẽ được sử dụng để may áo phông, áo sơ mi có khả năng co giãn tốt, đồ lót nam, và quần áo lót nữ. Chất vải này ít khi bị bám bẩn và có thể dễ dàng được vệ sinh sạch sẽ.

Poly spandex

Poly pha với sợi spandex sẽ tạo ra loại vải thun lạnh, vải mềm mịn, mát khi mặc. Với ưu điểm là co giãn tốt, với độ bóng nhẹ làm tăng thẩm mỹ cho sản phẩm. Bên cạnh đó, vải này cũng dễ bảo quản và sử dụng vải.

Vải len Spandex

Nghe tới tên là chúng ta đã thấy loại vải sản xuất cho quần áo mặc vào mùa thu đông. Vải len Spandex có khả năng co giãn tốt, có khả năng chống bị co ngót và vải mềm mại.

Ứng dụng của sợi Spandex

Spandex được sử dụng rất nhiều có trong ngành may mặc trong thời đại hiện nay. Nó được dùng để may những bộ trang phục như: đồ thể thao, đồ bơi, đồ lót, đồ tắm, các loại quần bó sát, trang phục cho vận động viên đạp xe, chèo thuyền…

Ngoài ra, spandex còn được sử dụng để sản xuất ra các sản phẩm niềng răng chỉnh hình, thắt lưng khiêu vũ của các nam vũ công hoặc dây đai áo ngực, vỏ bọc ghế,…

Cách vệ sinh và bảo quản đồ làm từ sợi Spandex

Chúng ta nên vệ sinh và bảo quản những bộ trang phục, đồ dùng sản xuất từ sợi spandex như thế nào để bền và dùng được lâu.

• Nên giặt các sản phẩm làm từ Spandex bằng tay, nước ấm và sử dụng chất tẩy nhẹ nhàng. Trong quá trình giặt giũ không nên dùng tay để vắt. Giặt xong nên để sản phẩm phơi dưới trời thoáng mát, không nên sử dụng máy sấy để làm khô sản phẩm.
• Không nên sử dụng những chất tẩy rửa đổ lên trực tiếp vải sợi spandex, nồng độ chất tẩy nên sẽ nhẹ nhàng.
• Hạn chế việc là, ủi quần áo. Nếu có sử dụng, ta chỉ nên sử dụng ở nhiệt độ thấp nhất, ủi là nhanh chóng. Tránh để quá lâu bàn ủi lên trên vải, sẽ gây hư hỏng trang phục của bạn. Lưu ý là khi ủi đồ chúng ta nên là cả mặt trái của vải.
• Không nên mang đồ đi giặt ngoài tiệm, sẽ mau chóng làm hỏng đồ đó các bạn ạ.

Đối với một số thông tin về sợi spandex, mọi người sẽ biết và hiểu rõ hơn về dòng vải đang được sử dụng rất nhiều hiện nay. Một loại vải với những ứng dụng quan trọng góp phần phát triển cho ngành dệt may.

Hi vọng với những thông tin trên đã giúp bạn hiểu thêm về chất liệu vải spandex.